Elektrikli bir araçta hızlanmak, benzinli bir otomobilden çok farklı bir deneyimdir. Anında gelen torkun heyecan verici olduğunu düşünenlerin yanı sıra, içten yanmalı motorlu araçlarda saatlerce sorunsuz seyahat etmelerine rağmen elektrikli araçlarda kolayca midesi bulananlar da var. Peki, bu durumun arkasındaki sır perdesi nedir? Bilim, bu soruya şaşırtıcı derecede basit bir yanıt sunuyor.
Yaygın kanının aksine, sorunun kaynağı elektrikli araçlardaki batarya ve yüksek voltajlı elektronik aksamların ürettiği elektromanyetik alan değil. Bu alan, geleneksel araçlara göre daha güçlü olsa da, uzun süreli maruz kalındığında bile insan sağlığını etkileyecek düzeyde değildir. Gerçek neden, beynimizin hareket algısıyla ilgili.
Beynin Alışkanlıkları ve Yeni Hareket Deneyimi
Fransa'daki Belfort-Montbéliard Teknoloji Üniversitesi'nde araç tutması üzerine doktora çalışması yürüten William Emond, durumu şöyle açıklıyor: "Elektrikli araçlarda daha fazla mide bulantısı yaşanması, beynin önceki deneyimlere dayanarak hareket kuvvetlerini tahmin etmedeki yetersizliğinden kaynaklanıyor."
Emond'a göre, geleneksel araçlarda seyahat etmeye alışkın olan beynimiz, motor devri, titreşimler ve tork gibi sinyallere dayanarak aracın hareketini yorumlamayı öğrenmiştir. Ancak bir elektrikli araca ilk kez bindiğimizde, bu sessiz ve titreşimsiz ortam beyin için tamamen yeni bir hareket alanıdır ve adaptasyon gerektirir.
Kısacası, işitsel bir ipucu olmadan gerçekleşen güçlü ve ani hızlanma, duyularımızı gafil avlayarak beynimiz ile iç kulağımız arasında bir çatışma yaratır ve bu da mide bulantısına yol açar.
Rejeneratif Frenlemenin Rolü
Yol tutmasını tetikleyen bir diğer önemli faktör ise rejeneratif frenleme sistemidir. Bu sistem, sürücü ayağını gaz pedalından çektiğinde elektrik motorlarını kullanarak aracı yavaşlatır ve enerji geri kazanımı sağlar. Bu özellik, tek pedallı sürüşü mümkün kılar.
2024 yılında yapılan bir araştırma, hareket hastalığına yatkın 16 katılımcıyla gerçekleştirildi ve rejeneratif frenlemenin gücü ile mide bulantısı seviyesi arasında net bir bağlantı kurdu. Çalışmanın sonucuna göre, rejeneratif frenleme ne kadar güçlüyse, yolcuların midesinin bulanma olasılığı da o kadar artıyordu.
Çözüm Yapay Sinyallerde Mi Gizli?
Sorunun temelinde, yolculara aracın ne yaptığına veya ne yapacağına dair görsel ve duyusal ipuçlarının eksikliği yattığına göre, çözüm yapay sinyaller üretmek olabilir. Görsel, işitsel ve hatta titreşimli uyarılar eklemek, bu semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Örneğin, Mercedes-AMG'nin V8 motor sesini ve hatta titreşimini taklit eden yeni elektrikli modeli, bu konuda önemli bir adım olabilir. 1.300 beygir gücünü aşan bu canavarın ürettiği sahte motor sesi, yolcuların vücutlarına etki eden kuvvetlerle daha iyi başa çıkmalarına olanak tanıyabilir.
Sonuç olarak, elektrikli araçlarda yaşanan mide bulantısı, aracın bir kusurundan çok, beynimizin yeni bir hareket dinamiğine uyum sağlama sürecinin bir parçasıdır. Otomobil üreticileri bu sorunu yapay ipuçlarıyla çözdükçe, geleceğin sessiz yolculukları herkes için daha konforlu hale gelecektir.
Elektrikli araçlar sürüş deneyimini kökten değiştirirken, içten yanmalı motorların o kendine has karakteri ve mekanik güzelliği hala birçok sürücü için vazgeçilmez. Bu karmaşık ve güçlü mühendislik harikasına hak ettiği değeri vermek, onu ilk günkü gibi temiz ve bakımlı tutmakla başlar. Aracınızın kalbini su kullanma riski olmadan, en inatçı yağ ve kirden arındırıp parlak bir görünüme kavuşturmak için etkili bir Susuz motor temizleyici ile tanışmanın tam zamanı.
