Donald Trump'ın Amerika vizyonu, üretim hatlarını Çin'den Ohio ve Pennsylvania'ya taşıyarak ülkeyi yeniden bir sanayi devine dönüştürmeyi hedefliyordu. Ancak Beyaz Saray'a dönüşüyle birlikte atılan bir adım, bu vizyonla çelişerek ülkenin teknoloji ve enerji geleceği için 'büyük, güzel bir felaket'e zemin hazırlıyor.
Kongre'den geçen ve Trump'ın desteklediği "Büyük, Güzel Yasa" olarak adlandırılan düzenleme, bir önceki yönetimin Enflasyonu Düşürme Yasası'nın (IRA) bel kemiği olan çevre odaklı maddeleri hedef alıyor. Özellikle, 2024'te rekor 1.3 milyon satışa ulaşan elektrikli araç (EV) alımlarını teşvik eden vergi kredileri, 30 Eylül itibarıyla sona erdiriliyor. Bu hamle, otomotiv endüstrisi yöneticileri ve iklim uzmanları arasında alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
Asıl Hedef Arabalar Değil: Batarya İmparatorluğu
Bu kararın merkezinde yatan ve genellikle gözden kaçırılan kritik nokta ise arabaların kendisinden çok daha fazlası: bataryalar. Elektrikli araçlar, tekerlekli devasa bataryalardan başka bir şey değil. Bu nedenle otomotiv şirketleri, son birkaç yıldır ABD'de hummalı bir şekilde batarya fabrikaları açmak için yarışıyordu.
IRA'nın getirdiği teşvikler, bu yarışın en büyük yakıtıydı. 7.500 dolarlık vergi kredisinin tamamından yararlanmak için araçların ve bataryalarındaki kritik minerallerin belirli bir oranının Kuzey Amerika'da üretilmesi gerekiyordu. Bu politika, Amerika'nın küresel batarya üretiminde dördüncü sıradaki zayıf konumunu değiştirme ve on binlerce yeni istihdam yaratma potansiyeli taşıyordu.
İptal Edilen Projeler ve Çin'e Artan Bağımlılık
Ancak Trump'ın dönüşüyle birlikte bu rüzgâr tersine döndü. Tarafsız bir kuruluş olan Zero Emission Transportation Association'ın raporuna göre, "politika belirsizliği" nedeniyle bu yıl 14 milyar dolardan fazla temiz enerji projesi iptal edildi. Güney Carolina'daki bir batarya tesisi inşaatının durdurulması, Michigan'daki iki fabrikanın kapanması ve Georgia'daki bir batarya bileşen tesisi planının rafa kaldırılması bu projelerden sadece birkaçı.
Princeton Üniversitesi'nin REPEAT Projesi'nin hazırladığı rapor ise durumu net bir şekilde özetliyor: Mevcut iklim politikalarının tamamen yürürlükten kaldırılması, "Amerika’nın batarya üretim patlamasını sona erdirecektir." Bu durumun en ironik sonucu ise, ABD'yi en büyük rakibinin kollarına itmesi. Lityum-iyon bataryanın anavatanı ABD olsa da, yıllar süren dış kaynak kullanımı Çin'i bu teknolojinin tartışmasız lideri haline getirdi. Teşviklerin kaldırılması, Amerika'nın dizüstü bilgisayarlardan akıllı telefonlara kadar her şey için ihtiyaç duyduğu bataryalarda Çin'e olan bağımlılığını daha da pekiştirecek.
Geleceğin Enerjisi ve Yapay Zeka da Risk Altında
Batarya krizinin etkileri, sadece sürdüğünüz arabayı veya iş imkanlarını etkilemekle kalmıyor. Trump'ın daha ucuz enerji faturaları vaadi, büyük ölçüde rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına ve bu enerjiyi depolayacak batarya sistemlerine dayanıyordu. Teksas gibi petrol zengini eyaletlerde bile, devasa batarya depolama ünitelerinin enerji faturalarını düşürmeye yardımcı olduğu kanıtlanmıştı.
Dahası, Trump'ın önem verdiği bir başka alan olan yapay zeka (AI) da bu durumdan olumsuz etkilenebilir. Devasa enerji tüketen yapay zeka veri merkezlerinin geleceği, istikrarlı ve güçlü bir enerji altyapısına, yani batarya depolama teknolojilerine bağlı. Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, 2030'a kadar ABD'deki elektrik talebi artışının neredeyse yarısı veri merkezlerinden kaynaklanacak.
Sonuç olarak, Trump yönetiminin "Büyük, Güzel" hamlesi, kendi ekonomik hedefleriyle açıkça çelişiyor. Elektrikli araçlara yönelik teşvikleri ortadan kaldırmak, sadece bir endüstrinin yavaşlamasına değil, aynı zamanda Amerika'nın enerji bağımsızlığı şansını feda etmesine, teknolojik liderliği rakibine kaptırmasına ve on binlerce üretim işini kaybetmesine neden oluyor. Bu politika, Amerika için 'büyük ve güzel' bir plandan çok, kendi kendine açılmış 'büyük ve güzel' bir yaraya benziyor.
